ECG: تعیین محور

• محور طبیعی = محور QRS بین 30- درجه و 90+ درجه.
• انحراف محور به چپ = محور QRS کمتر از 30- درجه.
• انحراف محور به راست = محور QRS بیشتر از 90+ درجه.
• انحراف محور شدید = محور QRS بین 90- درجه و 180 درجه (= “محور شمال غربی” = “سرزمین هیچکس”).

روش‌های تفسیر محور ECG

روش 1: روش ربعی (Quadrant)

کارآمدترین راه برای تخمین محور، نگاه کردن به لید I و لید aVF است.

کمپلکس QRS را در هر لید بررسی کنید و تعیین کنید که آیا مثبت، ایزوالکتریک (هم‌فاز) یا منفی است.

روش 2. تحلیل سه لید – (لید I، لید II و aVF)

LAD احتمالی را می‌توان با استفاده از لید II بیشتر ارزیابی کرد.

اکنون به روش‌هایی می‌پردازیم که امکان تخمین دقیق‌تر محور QRS را فراهم می‌کنند

روش 3. لید ایزوالکتریک (روش گرانت)

 

• اگر QRS در هر لید معین مثبت باشد، محور تقریباً در همان جهت این لید قرار می‌گیرد.
• اگر QRS در هر لید معین منفی باشد، محور تقریباً در جهت مخالف این لید قرار می‌گیرد.
• اگر QRS در هر لید معین ایزوالکتریک (هم‌فاز) باشد (انحراف مثبت = انحراف منفی)، محور در 90 درجه نسبت به این لید قرار دارد.

 

(i). لید ایزوالکتریک را پیدا کنید. لید ایزوالکتریک (هم‌فاز) لید فرونتال با دامنه خالص صفر است. این می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• یک QRS دوفازی که در آن ارتفاع موج R = عمق موج Q یا S باشد.
• یک QRS خط صاف بدون ویژگی‌های قابل تشخیص.

(ii). لیدهای مثبت را پیدا کنید.

(iii). محور QRS را محاسبه کنید.محور QRS در 90 درجه نسبت به لید ایزوالکتریک قرار دارد و در جهت لیدهای مثبت اشاره می‌کند.

 

لید I و aVF مثبت هستند و بنابراین محور بین 0 تا 90 درجه خواهد بود.

لید aVL بیشترین ایزوالکتریک است

لید II بر لید aVL عمود است

از آنجایی که لید II مثبت است، محور حدود 60+ درجه خواهد بود.

لید I منفی و لید aVF مثبت است و محور RAD خواهد بود، یعنی بین 90+ تا 180+ درجه.

لید II بیشترین ایزوالکتریک است

لید aVL بر آن عمود است و بنابراین محور یا 150+ درجه یا 30- درجه خواهد بود

بنابراین محور RAD خواهد بود، یعنی 150 درجه.

لید I مثبت و لید aVF منفی است و محور LAD خواهد بود، یعنی بین 0 تا 90- درجه.

لید II بیشترین ایزوالکتریک است

لید aVL بر آن عمود است و بنابراین محور یا 150+ درجه یا 30- درجه خواهد بود

بنابراین محور LAD خواهد بود، یعنی 30- درجه.

اکنون بیایید سعی کنیم دقیق‌تر باشیم…..

روش 4.

دوباره از لید I و aVF استفاده کنید

انحراف خالص را در هر دو لید مشاهده کنید

نقاط را در مثلث اینتهوون رسم کنید و یک خط مماس به هر دو نقطه بکشید

نقطه تقاطع، محور خالص است.

• انحراف کمپلکس QRS در I حدود 7 مربع به بالا و 3 مربع به پایین است.
  • انحراف خالص = 4+ مربع.
• انحراف کمپلکس QRS در aVF حدود 16 مربع به بالا و 1 مربع به پایین است.
  • انحراف خالص = 15+ مربع.

در تقاطع این دو خط، که به رنگ سبز نشان داده شده، می‌بینیم که محور حدود 75+ درجه است.

اکنون بیایید سعی کنیم دقیق‌تر باشیم……

روش 5:روش ستاره‌ای محاسبه محور

مثال 1

مثال 2

مثال 3

مثال 4

مثال 5

اکنون بیایید سعی کنیم کمال‌گرا باشیم….

روش 6:

برای تعیین محور الکتریکی با استفاده از مساحت یا دامنه و جهت انحرافات الکتروکاردیوگرافی در هر دو لیدی که بر یکدیگر عمود هستند. این معادله بر اساس تعیین تانژانت مثلثاتی یک زاویه است. معادله بیان می‌کند:

G انحراف خالص در لید با انحراف بیشتر و s انحراف خالص در لید با انحراف کمتر است. برای استخراج محور، زاویه محاسبه شده به صورت جبری به لید با انحراف بیشتر اضافه یا از آن کم می‌شود، بسته به موقعیت زاویه نسبت به 0 درجه. جهت انحرافات (G) و (s) (یعنی مثبت یا منفی) برای تعیین ربعی که زاویه در آن قرار دارد استفاده می‌شود.

اوکاموتو و همکاران گزارش دادند که محور متوسط صفحه فرونتال ممکن است تا 35+ درجه در یک فرد تغییر کند، زمانی که فقط یک ترکیب لید استفاده می‌شود، و آنها استفاده از میانگین چندین ترکیب لید را در صورت تمایل به اندازه‌گیری دقیق پیشنهاد کردند. لازم به ذکر است که ولتاژ در لیدهای aVR، aVL و aVF تنها 87 درصد بردار واقعی است در مقایسه با 100 درصد در لیدهای I، II و III. بنابراین، هنگام مقایسه لیدهای I، II و III با لیدهای aVR، aVL و aVF، دامنه لیدهای اخیر باید برای دقت بیشتر در 1.15 ضرب شود.

علل انحراف محور

علل انحراف محور به چپ عبارتند از:

• تغییرات طبیعی (فیزیولوژیک، اغلب مرتبط با سن)
• هایپرتروفی بطن چپ
• نقص‌های هدایتی: بلوک شاخه چپ، بلوک فاسیكولار قدامی چپ
• انفارکتوس میوکارد دیواره تحتانی
• سندرم‌های پیش‌تحریکی (مانند سندرم ولف-پارکینسون-وایت)
• ریتم‌های اکتوپیک بطنی (مانند تاکی‌کاردی بطنی)
• بیماری مادرزادی قلب (مانند نقص دیواره بین دهلیزی از نوع پرایموم، نقص بالشتک اندوکارد)
• هایپرکالمی
• آمفیزم
• تغییر مکانیکی، مانند بازدم یا بالا رفتن دیافراگم (مانند بارداری، آسیت، تومور شکمی، ارگانومگالی)
• ریتم تولید شده توسط پیس‌میکر یا ریتم پیس‌شده

علل انحراف محور به راست عبارتند از:

• تغییرات طبیعی (مثلاً در کودکان، بزرگسالان جوان)
• جابجایی لیدهای اندام (الکترودهای بازوی چپ و راست)
• سندرم‌های اضافه بار بطن راست (حاد یا مزمن)
• هایپرتروفی بطن راست
• نقص‌های هدایتی: بلوک فاسیكولار خلفی چپ، بلوک شاخه راست
• انفارکتوس میوکارد دیواره جانبی
• سندرم‌های پیش‌تحریکی (مانند سندرم ولف-پارکینسون-وایت)
• ریتم‌های اکتوپیک بطنی (مانند تاکی‌کاردی بطنی)
• بیماری مادرزادی قلب (مانند نقص دیواره بین دهلیزی از نوع سکوندوم)
• دکستروکاردی
• پنوموتوراکس چپ
• تغییر مکانیکی، مانند دم یا آمفیزم
• شرایطی که باعث فشار بر بطن راست می‌شوند (مانند آمبولی ریه، تنگی دریچه ریوی، هایپرتنشن ریوی، بیماری مزمن ریوی و کور پولمونال ناشی از آن)